Op 26 september 2022 vond een bijeenkomst plaats in de Maranathakerk, georganiseerd naar aanleiding van een noodkreet van een bewogen bewoonster van Duinoord, mevrouw Jacqueline Snoeijers-Loeff die zich erg ongerust maakte over de vele bouwplannen met teloorgang van erfgoed in DEN HAAG, die hierover in eerste instantie de Erfgoedvereniging Heemschut benaderde. Na beraadslaging met deze sinds 1911 bestaande vereniging voor bescherming van cultuurmonumenten zijn er contacten gelegd met bewonersorganisaties waaronder de Vrienden van Den Haag (sedert 1973 betrokken bij het behoud van leefbaarheid en de karakteristieke waarden van Den Haag) en vele wijkvertegenwoordigers, zodat er uiteindelijk zo’n 45 bewoners en vertegenwoordigers waren uit o.m. Vrienden van DH, AVN, Bomenstichting DH, de wijken Zuidwest, MariaHoeve, Marlot, Zeeheldenkwartier, Centrum, Duinoord, en ook Zorgvliet.
De avond werd (in-)geleid door de oud tv-journalist Ferry Mingelen. Ook aanwezig waren Casper Postma van Den Haag Centraal en vertegenwoordigers van monumentenzorg en enige architecten.
Er was een boeiende inleiding over stedenbouw in Den Haag van de architectuur-historica mevrouw Marinke Steenhuis van Bureau SteenhuisMeurs, dat al tijden bouwplannen voorziet van een cultuurhistorisch fundament.
Zij vertelde zeer onderhoudend over de gang van zaken in de Haagse bouwwereld sedert 1945, die zo anders is dan in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Groningen en verder, met hier minder regie van de gemeente en meer macht van projectontwikkelaars (denk ook aan Reinier Zwolsman,jaren 60) die bovendien minder gevoel (trots) voor de eigen stad hadden/hebben dan ontwikkelaars in andere steden, met ook minder voeling met de bewoners, met als gevolg tot op heden meer rücksichtlos slopen en nieuwbouw in onze stad dan in andere steden in Nederland, met minder oog voor het behoud van erfgoed, een lossere omgang met karakteristieke bouw en stadsgezichten dan elders, waarbij echter ook de invloed van Rijksoverheid, Rijksvastgoedbedrijf en ministeries op de stad niet moet worden uitgevlakt, denk aan de ervaringen met het kantoor in de tuin van het Catshuis.
Na haar verhaal met beelden volgde een levendige discussie onder leiding van Ferry Mingelen en Christian Pfeiffer, secretaris van Heemschut, met mevrouw Steenhuis en vervolgens met het gehoor.
Dat leidde o.m. tot verontrustende berichten uit wijken in Zuidwest, waar kansarme bewoners zonder veel omhaal uit flats gezet, met daarop de snel volgende sloop; in Mariahoeve- een langdurig-kale vlakte na sloop van de Britse school en nog veel meer, over anterieure overeenkomsten, de geringe invloed van bewoners op bouwprocessen in de gemeente en het (nog ) ontbreken van de Omgevingsvisie van Den Haag.
Stil gestaan werd ook bij dreigende ondergang van het oude Conservatoriumgebouw en het oude ministerie van SoZaWe van de architect Herman Hertzberger, als illustraties van het te- makkelijk -slopen-beleid in Den Haag. Deze gebouwen stammen uit de jaren 80, zijn nog geen 40 jaren oud.
Jacob Snijders, de bestuursadviseur van de wijk Bezuidenhout vertelde over het belang van de LER, de Leefbaarheids Effect Rapportage, een instrument dat in deze wijk door bewoners is ontwikkeld en dat aangeeft hoeveel extra sportvelden, winkels, huisartsen, cultuur en groen nodig zijn bij het bouwen van honderden nieuwe woningen in een uit te breiden of te verdichten wijk.
Natuurlijk werden de nodige zeer matige ervaringen met bewonersparticipatie tot heden o.m. in het CID en Zuidwest door verschillende kritische ervaringskundigen genoemd.
De Vrienden van Den Haag deden menig duit in het zakje, met als thema’s onder meer de afnemende kracht en invloed van de gemeenteraad en een belangrijk document in wording over het grote belang van goede burgerparticipatie; maar ook het belang dat de Vrienden hechten aan het behoud van beschermde stadsgezichten, monumenten, kortom het Haagse erfgoed, waaronder trouwens ook groen en bomen vallen.
Door enige oud-gemeente-ambtenaren in het gehoor werd eraan herinnerd dat er al veel regelgeving in de gemeente Den Haag is over het belang van goede welstand en het behoud van erfgoed, maar veel hiervan bleek onder voorgaande wethouders terzijde te zijn geschoven.
Een van de doelen van de avond was om gezamenlijk tot een Manifest van aanwezige bewoners- organisaties te komen, een manifest dat aan de Gemeenteraad en het College van B&W (en de media) kan worden aangeboden, een kort -krachtig -duidelijk- concreet overzicht, waarin alle wezenlijke punten aan de orde komen: bescherming en behoud van oude wijken, karakteristieke gebouwen, monumenten, parken, kortom alle erfgoed in Den Haag, en dit in samenspraak en coproductie met betrokken stadsbewoners.
Om dit manifest te verwezenlijken is een subgroepje van aanwezige vertegenwoordigers samengesteld dat inmiddels aan de slag is gegaan.
U hoort nog meer over dit Manifest.
Jan Nicolai
1 oktober 2022